ممکن است شما زمانی که زانوی خود را می‌چرخانید، خم می‌کنید یا در حال راه رفتن هستید، صدایی مانند صدای تق‌تق یا صدای سایش از زانوی خود بشنوید. تق‌تق زانو که همراه با درد یا بی‌ثباتی زانو نباشد، تنها به خاطر تشکیل حباب‌های گازی در مفصل زانو و یا حرکت ناگهانی تاندون‌ها و لیگامنت‌ها روی استخوان‌های مفصلی می‌باشد. اما صدا دادن زانو در مواردی نیز می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود یک مشکل جدی در زانو باشد. تق تق زانو که بدون هیچ درد یا احساس ناراحتی باشد، امری طبیعی است اما در صورتی که علائم صدا دادن زانو زیاد اتفاق می‌افتد و یا همراه با درد زانو باشد، این موضوع جای نگرانی دارد. برخی از بیماران در هنگام صدا دادن زانو، احساس درد نیز دارند و برخی دیگر بدون هیچ احساس دردی از زانوی خود صدایی می‌شنوند. برخی از بیماران ممکن است دچار آسیب‌دیدگی یا حادثه‌ای شده‌اند که به زانو صدمه‌ی ناگهانی زده است و برخی دیگر نمی توانند هیچ آسیب یا حادثه‌ی خاصی را به خاطر بیاورند. هر چند صدا دادن و تق‌تق زانو در مواردی به درمان ندارد و مسئله‌ی مهمی نیست، در برخی موارد نیز حتما لازم است که اقدامات درمانی در مورد آن صورت گیرد.
صدا دادن زانو امری است که باید جدی گرفته شود و توسط پزشک متخصص بررسی شده و در صورت نیاز برای درمان آن اقدام شود تا از بروز مشکلات جدی‌تر زانو در آینده جلوگیری شود. در کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توان‌بخشی پیشگام، علت اصلی صدا دادن زانوی شما تشخیص داده می‌شود و هر یک از درمان‌های لازم برای رفع صدا دادن زانو تجویز شده و انجام می‌شوند، برخی از روش‌های درمان ارائه شده در این کلینیک عبارتند از: طب سوزنی، مگنت تراپی، شاک‌ویو‌تراپی و ماساژدرمانی. برای دریافت اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت می‌توانید از طریق شماره‌های ۰۹۱۲۸۹۴۰۳۳۱ و ۶۶۵۷۶۹۹۱-۰۲۱ با همکاران ما تماس حاصل فرمایید.
انواع صداهایی که از زانو شنیده می‌شوند
- صدا دادن زانو بدون درد: شنیدن صدا از زانو که اغلب بدون هیچ احساس دردی است. در این موارد معمولا جایی برای نگرانی نیست.
- صدای تق‌تق زانو همراه با درد در هنگام بروز آسیب‌دیدگی: گاهی اوقات در زمانی که زانو آسیب می‌بیند، برای مثال به طور ناگهانی می‌چرخد، صدای تقه مانند بلندی از زانو شنیده می‌شود که این صدا در واقع نشان‌دهنده‌ی وارد شدن آسیب به زانو است.
- شنیدن مکرر صدا از زانو که همراه با درد بدون بروز آسیب: ممکن است درد و صدا دادن زانو به تدریج و با مرور زمان ایجاد شود و هیچ دلیل مشخصی مانند بروز یک حادثه ناگهانی نداشته باشد.
شایع‌ترین دلایل تق‌تق و صدا دادن زانو
کندرومالاسی (نرمی غضروف کشکک زانو)
این بیماری موجب نرمی غضروف زیر کشکک زانو می‌شود و کشکک زانو شروع به فرسایش می‌کند. با فرسایش و تحلیل رفتن غضروف کشکک زانو، سطح آن زبر و خشن می‌شود و این سطح روی استخوان فمور (ران پا) سایش خواهد داشت و موجب بروز صدای تق‌تق یا صدای سایش می‌شود.
پارگی مینیسک
بین استخوان فمور (ران پا) و تیبیا (ساق پا یا درشت‌نی) دو غضروف هلالی‌شکل به نام مینیسک وجود دارد. این غضروف‌ها به ثبات مفصل زانو کمک می‌کند و همچنین از سطح غضروفی استخوان‌ها محافظت کرده و فشارهای وارده به زانو را جذب می‌کند. مینیسک بین دو استخوان قرار دارد و پارگی مینیسک نیز موجب رها شدن تکه‌ی ورقه مانند از بافت غضروفی درون مفصل زانو می‌شود و به همین خاطر پارگی منیسک می‌تواند باعث صدا دادن زانو شود. این صدا در هنگام چرخش یا خم و راست کردن زانو شنیده می‌شود.
نقص غضروفی
سطح انتهایی استخوان‌های زانو همگی با لایه‌ی ضخیم و نرمی به نام “غضروف مفصلی” پوشانده شده است. آسیب‌ها و بیماری‌های خاصی مانند استئوکندریت دیسکان (OCD) می‌تواند موجب شکل‌گیری منافذی در سطح غضروف شده و به این لایه آسیب بزند. در صورتی که شما به بیماری‌های نقص غضروفی مبتلا باشید، سطح غضروفی مفصل شما دیگر کاملا صاف و مسطح نیست و احتمال دارد که زانوی شما در هنگام حرکت صدای تق‌تق یا صدای سایش تولید کند.
بی‌ثباتی کشکک زانو (کجی و انحراف کشکک)
کشکک زانو بر روی شیاری انتهایی استخوان فمور (ران پا) حرکت می‌کند. کشکک زانو باید کاملا در محل مناسب درون این شیار جای بگیرد و انحرافی نداشته باشد اما گاهی اوقات اشتخوان کشکک کمی به سمت کناره‌ها منحرف می‌شود و گاهی نیز به طور کامل از این شیار خارج می‌شود. این مشکل، یک آسیب پیچیده است که به ارزیابی تخصصی نیاز دارد . بهتر است این ارزیابی توسط متخصص ارتوپدی انجام شود که در درمان بیماری‌های کشکک زانو، انحراف و بی‌ثباتی زانو و دررفتگی کشکک زانو مهارت و تجربه بالایی دارد.
آرتروز زانو
آرتروز زانو به معنای فرسایش غضروف مفصلی و تحلیل رفتن آن در سطح انتهایی استخوان‌ها در مفاصل بدن است. غضروف مفصلی در حالت عادی و سالم، بسیار مسطح و صاف است. با پیشروی بیماری آرتروز، غضروف مفصلی دچار تغییراتی می‌شود که این تغییرات منجر به زبر و خشن شدن سطح غضروف می‌شوند. در برخی موارد ممکن است که سطح غضروف پوسته شود و از روی استخوان کنده شود و حفره‌ای در سطح غضروف ایجاد شود. همانطور که در هنگام حرکت دادن زانو، سطح انتهایی استخوان‌ها روی همدیگر حرکت می‌کنند، هر گونه بر آمدگی و ناهمواری در سطح مفصلی استخوان‌ها می‌تواند باعث تولید صدا از مفصل زانو شود. بسیاری از افراد معتقدند که پوشیدن زانوبند طبیِ کشی درد و صدا دادن زانو که ناشی از آرتروز است را تا حدود زیادی برطرف می‌کند.
علائم و تشخیص
یکی از مهم‌ترین عوامل در تشخیص علت صدا دادن زانو و تق‌تق زانو این است که به سایر علائم و نشانه‌هایی که همراه با صدا دادن زانو وجود دارند، توجه شود. این که بدانید چه زمانی زانو شروع به صدا دادن می‌کند، نقش مهمی در انتخاب روش درمان دارد. در صورتی که در هنگام آسیب دیدن زانو، صدای بلندی از مفصل زانوی خود شنیده‌اید، احتمالا یکی از رباط‌های زانو پاره شده است. زمانی که زانو دچار دررفتگی می‌شود نیز صدایی از زانو شنیده می‌شود. اما در صورتی که صدا دادن زانو به طور مکرر اتفاق می‌افتد و همراه با درد است، تشخیص علت بروز مشکل کاملا متفاوت است.
روش‌های درمانی ممکن برای صدا دادن زانو
جراحی‌های بسته
درمان با جراحی‌های بسته شامل انواع تزریقاتی می‌شود که در داخل مفصل زانو برای درمان صدای زانو انجام می‌شوند. این تزریقات از لحاظ محل دقیق انجام تزریق و نوع ماده‌ای که تزریق می‌شود با هم تفاوت دارند، برخی از آن‌ها عبارتند از:
اوزون‌تراپی
تزریق گاز اوزون در داخل مفصل زانو موجب کاهش درد زانو شده و کارایی زانو را افزایش می‌دهد و بدین ترتیب تاثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا به آرتروز زانو دارد.
تزریق استروئید در فضای اپیدورال
تزریق استروئید در فضای اپیدورال نوعی تزریق برای بلوک عصبی است که می‌تواند درد و التهاب ناشی از آرتروز زانو که موجب صدا دادن زانو نیز می‌شود را برطرف کند.
تزریق استروئید
تزریق داروهای استروئیدی مانند کورتیزن به شیوه‌ای هدفمند‌تر درد زانو را تسکین می‌دهد و تاثیرات بسیار قوی و سریع در کاهش التهاب دارد. تزریق کورتیزون در مواردی که صدا دادن و تق‌تق زانو ناشی از آرتروز یا پارگی و نرمی غضروف مفصلی است، مفید و موثر می‌باشد.
مگنت تراپی
تصور می‌شود که انجام مگنت تراپی و اعمال میدان مغناطیسی به ناحیه آسیب‌دیده موجب تحریک سیستم عصبی بدن می‌شود، به نحوی که سیگنال‌های انتقال درد به مغز را کاهش می‌دهد و شخص احساس درد کمتری می‌کند. مگنت تراپی می‌تواند موجب گشاد شدن رگ‌های خونی شود که در این صورت با رسیدن خون و اکسیژن بیشتر به ناحیه آسیب‌دیده، مواد مغذی لازم به این ناحیه می‌رسد و مواد زائد با سرعت بیشتری دفع می‌شود. این موضوع موجب کاهش التهاب و خشکی مفصل و همچنین درمان صدا دادن زانو می‌شود.
ماساژ
انجام دادن ماساژ نه تنها حس خوبی به شما می‌دهد، بلکه موجب افزایش جریان خون و شل شدن عضلات و رفع گرفتگی آن‌ها می‌شود. ماساژ دادن زانو باعث می‌شود که خون و اکسیژن بیشتری به مفصل برسد که این موضوع تاثیرات بسیار چشمگیری در تسریع روند بهبودی زانو دارد.
طب‌سوزنی
شواهدی نسبتا خوبی در مورد تاثیرات مثبت انجام طب سوزنی بر روی صدا دادن زانو وجود دارد. انجام طب سوزنی در کنار سایر درمان‌های معمول می‌تواند موجب تغییرات چشمگیری در نتایج نهایی درمان شود. پزشکان طب سوزنی را در همان ناحیه از بدن انجام می‌دهند که دچار آسیب شده تا درد و التهاب ناشی از آسیب را کاهش دهند.
جااندازی مفاصل به روش کایروپراکتیک (درمان دستی)
انجام جااندازی به شیوه‌ی کایروپراکتیک، به نحوی آرام و کنترل‌شده، می‌تواند بر روی زانو و مفاصل ستون فقرات تاثیرات مثبت زیادی داشته باشد و کمک کند که این مفاصل با کارایی و توان حرکتی پیشین خود بازگردند و برای رفع علت صدای زانو موثر است.
ورزش‌های زانو
نشستن روی یک پا
در حالی که در دو طرف شما دو صندلی با تکیه‌گاه بلند قرار گرفته است، بایستید و هر یک از دستان خود را روی تکیه‌گاه صندلی‌ها قرار دهید تا بتوانید تعادل خود را حفظ کنید. پاهای خود را به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید. پای سالم خود را از روی زمین بلند کنید و زانوی خود را صاف کنید و پایتان را به سمت کنار قرار دهید. به آرامی وزن خود را روی پای آسیب‌دیده منتقل کنید و زانوی خود را خم کنید. وزن بدن خود را روی پاشنه‌ی پای آسیب‌دیده منتقل کنید. این حالت را برای ۵ ثانیه نگه دارید و سپس به حالت ایستاده بازگردید.
ورزش در آب
هنگامی که در آب قرار می‌گیرید، میزان زیادی از نیروی وزن شما کم می‌شود و فشار بسیار کمتری به مفاصل وارد می‌شود. به همین خاطر ورزش کردن در آب بسیار آسان‌تر است و کمتر دردناک است. به تدریج که قدرت بدنی شما زیاد می‌شود، سعی کنید سرعت حرکات خود را افزایش دهید و در آب با سرعت زیاد راه بروید. یکی دیگر از تمرین‌های مناسب در آب این است که به قسمت کم‌عمق استخر بروید و در عرض استخر راه بروید. سپس دو دقیقه استراحت کنید و مجددا به جای قبلی خود بازگردید. این تمرین را سه بار تکرار کنید.
کشش عضلات چهار سر رانی
بایستید و دست خود را به یک صندلی بگیرید تا تعادل خود را حفظ کنید. پاهای خود را با اندازه ۶ اینچ از هم فاصله دهید. پای آسیب‌دیده را از زمین بالا بیاورید و پای خود را خم کنید و سعی کنید پاشنه‌ی پای خود را به بدنتان نزدیک کنید. زمانی که کشش را در عضلات ران خود حس کردید، دیگر پای خود را نکشید. این حالت را برای ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی پای خود را پایین بیاورید.
