درد ساق پا به دردی گفته می‌شود که در سمت داخلی استخوان ساق احساس می‌شود. درد ساق در قسمت تحتانی پا و در بین زانو و مچ متمرکز می‌شود. پزشکان ممکن است از این عارضه با نام سندرم تنش تیبیا داخلی (MTSS) نیز یاد کنند.
درد عضلات ساق پا به وفور افرادی که فعالیت فیزیکی سنگین انجام می‌دهند را درگیر می‌کند. اگر در فعالیت‌های فیزیکی شدید و یا ورزش‌هایی مثل تنیس، فوتبال یا بسکتبال شرکت می‌کنید احتمال ابتلای شما به این عارضه بیشتر بوده و می‌توان آن را با فیزیوتراپی درمان کرد.
درصورتی‌که درد ساق پای شما به روش‌های درمانی معمولی پاسخ نداده و یا در صورت مشاهده‌ی هریک از علائم زیر، به پزشک خود مراجعه کنید:
- درد شدید در ساق پا پس از زمین خوردن یا حادثه
- داغ بودن ساق پا
- التهاب محسوس در ساق پا
- تورم در ناحیه‌ی ساق پا که در حال بدتر شدن است.
- احساس درد در ساق پا حتی در زمان استراحت
متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی پیشگام آماده‌ی ارائه‌ی به‌روزترین خدمات طب فیزیکی به بیماران عزیز می‌باشند. شما می‌توانید جهت دریافت وقت مشاوره با شماره تلفن‌های ۰۹۱۲۸۹۴۰۳۳۱ – ۶۶۵۷۶۹۹۱-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.
علل
درد ساق پا در اثر وارد شدن مقادیر بیش از حد فشار بر روی استخوان ساق و بافت‌های متصل‌کننده‌ی آن به عضلات اطراف ایجاد می‌شود. این فشار بیش از حد باعث تورم عضلات و افزایش فشار وارد شده بر روی استخوان شده و درد و التهاب را افزایش می‌دهد.
درد ساق پا همچنین ممکن است به عنوان پاسخی برای شکستگی یا ترک‌خوردگی ناشی از فشار استخوان ایجاد شود. کوبیدن مداوم پا بر روی زمین می‌تواند ترک‌های ریزی را در استخوان‌ها ایجاد کند. در صورت وجود وقت برای استراحت، بدن می‌تواند این ترک‌ها را ترمیم کند. با این حال اگر بدن زمان کافی برای استراحت نداشته باشد، این ترک‌های ریز می‌توانند تبدیل به یک ترک بزرگ و یا شکستگی شوند.
از جمله دیگر علل درد ساق پا می‌توان موارد زیر را مثال زد:
- یک بدشکلی آناتومی (مثل سندرم صافی کف پا)
- ضعف عضلات در ران یا باسن
- کمبود انعطاف
- تکنیک‌های ورزشی نامناسب
فشار زیاد بر روی استخوان ساق پا ممکن است در اثر موارد زیر ایجاد شود:
- دویدن به طرف پایین شیب
- دویدن بر روی یک سطح کج شده یا ناهموار
- استفاده از کفش نامناسب برای دویدن و ورزش کردن
- شرکت در ورزش‌هایی که نیازمند توقف و حرکت کردن‌های سریع هستند.
درد ساق پا در زمانی که عضلات پا و تاندون‌های شما خسته‌اند بیشتر رخ می‌دهد. خانم‌ها، افراد مبتلا به صافی کف پا و یا سفتی قوس کف پا، ورزشکاران، سربازان همگی در خطر بیشتری برای ابتلا به درد ساق پا قرار دارند.
علائم
افراد مبتلا به درد ساق پا برخی از علائم زیر را نیز تجربه می‌کنند:
- احساس درد مبهم در قسمت جلویی پای تحتانی
- احساس درد به هنگام ورزش کردن
- احساس درد در یکی از طرفین استخوان ساق
- درد عضلانی
- احساس درد در طول طرف داخلی پای تحتانی
- حساسیت نسبت به لمس و کوفتگی در طول طرف داخلی پای تحتانی
- تورم در پای تحتانی (معمولاً خفیف، در صورت وجود)
- بی‌حسی و ضعف در پاها
تشخیص
متخصص طب فیزیکی معمولاً می‌تواند با انجام یک معاینه‌ی فیزیکی، درد ساق پا را تشخیص دهد. او در مورد انواع فعالیت‌های فیزیکی که در آن‌ها شرکت می‌کنید و دفعات انجام آن‌ها از شما سؤالاتی را خواهد پرسید. پزشک ممکن است در صورت احتمال دادن به شکستگی استخوان و یا برخی از عارضه‌های دیگر، آزمایشات تشخیصی مانند اسکن و یا عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس را برای شما تجویز کند.
درمان
درمان‌های اولیه
- فشار: منطقه‌ی آسیب دیده را با باند لاستیکی ببندید تا از تورم بیشتر جلوگیری شود.
- سرمادرمانی: بر روی ساق پای خود یخ بگذارید تا درد و تورم کاهش پیدا کند. این کار را به مدت ۲ تا ۳ روز و یا تا زمان از بین رفتن درد، هر ۳ تا ۴ ساعت به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه انجام دهید.
- استراحت: به بدن خود استراحت دهید چرا که برای بهبودی به زمان نیاز دارد.
- بالا بردن: ممکن است پزشک به شما بگوید که پاهای خود را بالا نگه دارید.
دارودرمانی
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و یا آسپرین به تسکین درد و تورم کمک می‌کنند. البته این داروها ممکن است عوارض ناخواسته‌ای را هم به همراه داشته باشند که در این میان می‌تواند به افزایش خطر خونریزی و زخم معده اشاره کرد. این داروها باید فقط به صورت گهگاه مورد استفاده قرار بگیرند مگر در صورت دستور پزشک.
لوازم طبی
کفی طبی که ممکن است به صورت سفارشی و یا آماده تهیه شود می‌تواند در مورد کف پای صاف به شما کمک کند.
بریس حمایتی
ساق‌بندهای فشاری می‌توانند درد را تا حد زیادی کاهش داده و همچنین باعث تقویت گردش خون و تسریع بهبودی شوند. این ساق‌بند که توسط افراد متخصص طراحی شده است فشار ملایمی را بر روی عضلات و بافت‌های نرم بخش تحتانی پا وارد می‌کند. این ساق‌بند همچنین گردش خون و گرمای پا را تقویت کرده و باعث تسریع فرایند بهبودی می‌شود.
فیزیوتراپی
باید برای شناسایی مشکلات پا و کمر و یا مشکل در نحوه‌ی دویدن که ممکن است باعث ایجاد درد در ساق پا شده باشند، به فیزیوتراپ مراجعه کنید. فیزیوتراپیست همچنین می‌تواند به شما در تسکین درد کمک کرده و شما را برای بازگشت به فعالیت‌های ورزشی راهنمایی کند.
ماساژ درمانی
ماساژ را می‌توان برای کاهش تنش در عضلات پای تحتانی که ممکن است باعث فشار بر روی استخوان شده باشند به کار برد. از بین بردن گرفتگی و توده‌های سفت بافتی و همچنین تقویت گردش خون باعث تسریع روند بهبودی می‌شوند. با این‌حال مهم است که از ماساژ دادن استخوان خودداری شود چرا که ماساژ برای درد ساق پا که به صورت نادرست انجام شود می‌تواند باعث افزایش التهاب و درد شود.
درمان دستی
هر نوع گرفتگی و درد که در عضلات دورسی فلکشن و یا دیگر عضلات مرتبط ایجاد شده باشد باید از بین برود. در صورتی‌که گرفتگی‌ها و درد شدید باشند، به یک متخصص درمان دستی برای از بین بردن آن‌ها نیاز خواهد بود.
لیزر درمانی
لیزر درمانی یک روش درمانی کارآمد برای کاهش درد و التهاب در عضلات و تاندون‌هاست. با کاهش میزان التهاب، درد ناشی از آسیب کمتر شده و نسبت به روش‌های درمانی فعال پاسخ بهتری نشان می‌دهد.
مگنت تراپی
مگنت تراپی برای آسیب‌های ورزشی مانند درد ساق پا مفید است. مگنت تراپی با تقویت گردش خون می‌تواند فرایند بهبودی را تسریع کند.
پی آر پی
تزریق پی آر پی (PRP) می‌تواند با تحریک بافت‌ها برای ترمیم عارضه‌ی ساق پا درد را کاهش دهد. در این روش بخشی از خون خود فرد به محل مورد درمان تزریق می‌شود.
ورزش‌درمانی
تمرینات کششی برای قسمت پایین پا اهمیت زیادی دارند به خصوص تمرین کششی ساق که در آن عضله‌ی تیبیالیس خلفی که معمولاً مسئول درد ساق پاست کشیده می‌شود. تمرینات کششی ساق پا باید هم با زانوی صاف و هم با زانوی خم شده انجام شوند. تمرینات تقویتی نیز ممکن است لازم شوند البته در موارد آسیب‌های ناشی از استفاده‌ی بیش از حد، استراحت و تمرینات کششی در اولویت اول قرار می‌گیرند. بازگشت تدریجی به تناسب اندام نیز اهمیت زیادی دارد. تمرینات بالا بردن ساق پا و بالا بردن انگشت پا می‌توانند در به کار افتادن دوباره‌ی عضلات پای تحتانی مؤثر باشند.
علائم بهبودی درد ساق پا
درد ساق پای شما زمانی به‌طور کامل بهبود یافته است که:
- انعطاف‌پذیری پای آسیب دیده‌ی شما به‌اندازه‌ی پای سالم باشد.
- قدرت پای آسیب‌دیده مشابه با پای سالم باشد.
- بتوانید بر روی نقاطی که قبلاً دردناک بودند فشار وارد کنید و احساس درد نکنید.
- بتوانید بدون احساس درد بدوید و بپرید.
- عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس نرمال بوده و یا نشان‌دهنده‌ی بهبودی شکستگی‌ها باشد.
نمی‌توان به‌طور قطع مشخص کرد که درد ساق پای شما چه زمانی بهبودی پیدا می‌کند. این امر به علت ایجاد عارضه بستگی دارد. همچنین، زمان بهبودی در افراد متفاوت است. ۳ تا ۶ ماه مدت‌زمان غیرطبیعی برای بهبودی نیست.
پیشگیری
راهکارهایی که می‌توانند به شما در پیشگیری و درمان درد ساق پا کمک کنند عبارتند از:
- استفاده از کفش‌های اندازه‌ی پا که به.خوبی از آن حمایت می‌کنند.
- استفاده از کفی‌های ضربه‌گیر در کفش
- خودداری از ورزش کردن بر روی زمین کج و یا سطح ناهموار
- افزایش شدت ورزش‌ها به.صورت تدریجی
- گرم کردن بدن قبل از شروع ورزش
- اطمینان از انجام صحیح تمرینات کششی
- انجام تمرینات تقویتی، به‌خصوص تمرینات انگشتان پا که باعث تقویت عضلات ساق می‌شوند.
- ورزش نکردن به هنگام احساس درد
- دویدن با پای‌برهنه
