کندرومالاسی پتلا (CMP) بیماری است که به خاطر تغییرات فیزیکی و بیومکانیکی که در مفصل زانو ایجاد می‌کند، موجب درد جلوی زانو می‌شود. کندرومالاسی یا نرمی غضزوف زانو موجب نرم شدن، تورم، ساییدگی و تخریب لایه‌ی غضروفی در زیر کشکک زانو و عاجی شدن استخوان‌های زیرین لایه غضروفی می‌شود. به زبان ساده، غضروفی که در زیر استخوان کشکک زانو قرار دارد نرم شده و دچار تغییرات فرسایشی می‌شود.
ما به بیمارانی که به کندرومالاسی پتلا یا نرمی غضروف کشکک زانو مبتلا هستند، این نوید را می‌دهیم که بیماری آن‌ها با روش‌های غیرتهاجمی نیز قابل درمان است و جراحی، تنها راه درمان این بیماری نیست. با کمک روش‌های درمان فیزیکی که در کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی پیشگام ارائه می‌شود، شما با سرعت بیشتری بهبود پیدا می‌کنید و می‌توانید کارایی و عملکرد زانوی خود را تقویت کنید. برخی از روش‌های درمانی ارائه شده عبارتند از:
برای دریافت اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت جهت مشاوره می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۸۹۴۰۳۳۱ و ۶۶۵۷۶۹۹۱-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.
کندرومالاسی پتلا (نرمی غضروف کشکک زانو) چیست؟
کندرومالاسی پتلا به معنای نرم شدن و تحلیل رفتن بافت غضروفی است که در زیر استخوان کشکک زانو قرار دارد. به نظر می‌رسد که آغاز روند فرسایشی این غضروف به دلیل عدم قرارگیری استخوان کشکک زانو در راستای صحیحی نسبت به استخوان ران پا می‌باشد. درد زانو ناشی از این عارضه که ناشی از فرسایش غضروفی است و در جلوی زانو احساس می‌شود، با نام سندرم درد پتلافمورال نیز شناخته می‌شود.
علت بروز کندرومالاسی پتلا (نرمی غضروف کشکک زانو) چیست؟
علت بروز نرمی غضروف زانو در اغلب موارد این است که استخوان کشکک زانو به درستی روی استخوان ران پا سر نمی خورد و در راستای صحیحی قرار ندارد. این انحراف موجب می‌شود که بین استخوان کشکک و استخوان فمور (ران پا) ساییدگی ایجاد شود و غضروفی که در سطح زیرین استخوان کشکک زانو قرار دارد، دچار فرسایش شود که این موضوع منجر به درد جلوی زانو می‌شود. عوامل مختلفی می‌توانند در ابتلا به این عارضه دخیل باشند از جمله:
- سن
- جنسیت
- صافی کف پا
- سابقه آسیب‌دیدگی در گذشته
- داشتن سطح فعالیت بسیار بالا
- آرتروز زانو
علائم بروز بیماری کندرومالاسی پتلا (نرمی غضروف کشکک زانو) چیست؟
نرمی غضروف کشکک زانو موجب بروز دردی مبهم در داخل مفصل زانو می‌شود که این درد با انجام فعالیت (خصوصا دویدن، پریدن، کوهنوردی و بالا و پایین رفتن از پله‌ها) و یا نشستن برای مدت طولانی با حالت زانوی خمیده، شدیدتر می‌شود. برخی از افراد ممکن است کمی در زانوی خود احساس خشکی و گرفتگی داشته باشند. همچنین ممکن است شخص در زانوی خود احساس پر بودن داشته باشد خصوصا اگر زانو ورم کرده باشد. در صورتی که علائم ناشی از نرمی غضروف کشکک زانو نادیده گرفته شوند، عضلات چهارسررانی ممکن است بیش از حد ضعیف شوند و حجم خود را از دست بدهند که در این صورت شخص دچار ضعف در پاها نیز می‌شود.
مراحل بیماری
کندرومالاسی پتلا با توجه به نتایج آزمایش آرتروسکوپی و شکلی که غضروف کشکک زانو پیدا کرده است و میزان ساییدیگی غضروف و تغییرات استخوانی، به چهار مرحله‌ی پیشروی تقسیم می‌شود:
- مرحله یک: نرم شدن و متورم شدن غضروف مفصلی و ایجاد شکاف‌هایی عمودی در تارهای کلاژنی. در تصاویر آتروسکوپی، غضروف ظاهری اسفنجی دارد.
- مرحله دو: جدا شدن لایه‌ی خارجی غضروف از لایه‌های زیرین آن و تشکیل تاول‌هایی روی سطح غضروف. یک‌سوم از سطح غضروف مفصلی دارای شکاف‌هایی است که هنوز به استخوان زیرین کشکک نفوذ نکرده‌اند.
- مرحله سه : تشکیل زخم، شکاف و منافذی در غضروف مفصلی که تا استخوان زیرین غضروف راه پیدا کرده‌اند. این منافذ تا ۵۰ درصد از سطح غضروف مفصلی را پوشانده‌اند.
- مرحله چهار: تشکیل دهانه‌های باز در سطح غضروفی و نمایان شدن استخوان زیرین غضروف. این حالت در بیش از ۵۰ درصد سطح غضروفی وجود دارد. استخوان کشکک زانو سفت شده و حالت عاجی پیدا کرده است. در این مرحله زائده‌های استخوانی نیز ممکن است تشکیل شده باشند.
تشخیص
در اغلب موارد از روی علائم بیمار، شرح حال او و نتایج معاینات فیزیکی می‌توان این بیماریرا تشخیص داد. معمولا درمان‌های اولیه نیز در همین مرحله آغاز می‌شوند. در برخی موارد لازم است که برای بررسی احتمال ابتلای شخص به سایر مشکلات مفصل زانو و بافت‌های اطراف آن، عکس‌برداری رادیوگرافی یا اسکن ام آر آی انجام شود.
روش‌های درمان کندرومالاسی پتلا (نرمی غضروف کشکک زانو)
استراحت
برای کنترل کردن درد، در مرحله اول لازم است که از انجام دادن فعالیت‌ها یا حرکاتی که موجب تشدید درد زانو می‌شود، خودداری کنید.
دارودرمانی
داروهای ضدالتهاب (مانند ایبوبروفن و ناپروکسن) می‌توانند در کاهش درد و التهاب موثر باشند.
کمپرس سرد
گذاشتن کمپرس سرد می‌تواند باعث تسکین درد شود. البته این کار در فاز حاد آسیب‌دیدگی به کار می‌رود. چگونگی تاثیر یخ بر بدن هنوز مورد سوال است و تاثیرات واقعی آن همچنان واضح و مشخص نیست.
کفی طبی
در برخی موارد بیمار دچار چرخش پا به داخل یا خارج است و یا راستای قرارگیری استخوان‌های پای او به نحوی است که پا در هنگام وارد شدن وزن بر روی آن به سمت داخل چرخش پیدا کرده و زاویه Q در زانو افزایش پیدا می‌کند. در این موراد پوشیدن کفش یا کفی طبی می‌تواند در کاهش درد زانوی بیمار موثر باشد.
بریس و تیپینگ
استفاده از بریس‌ها یا زانوبندهایی که از مفصل زانو پشتیبانی می‌کنند می‌تواند درد و التهاب زانو را کاهش داده و احتمال آن نیز وجود دارد که در اصلاح انحراف کشکک و راستای حرکت آن نیز موثر باشد. بستن زانوبند طبی در دوران توانبخشی می‌تواند موثر باشد چرا که زانو بند از انجام حرکات خاص زانو جلوگیری می‌کند و در نتیجه درد بیمار کاهش پیدا می‌کند. اما در نظر داشته باشید که این موضوع موجب می‌شود که عضلات چهارسررانی کمتر فعالیت کنند. بنابراین استفاده از بریس یا زانوبند طبی یا هر گونه وسیله حمایتی دیگر می‌تواند با تسکین درد در تسریع روند بهبودی موثر باشد اما نباید در فعالیت عضلات چهارسررانی اختلالی ایجاد کند.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
پی آر پی (PRP) به معنای تزریق پلاسمای غنی شده از پلاکت در محل بروز آسیب است که این ماده از خون خود بیمار گرفته می‌شود. تزریق پی آر پی موجب می‌شود که عوامل رشد که در پلاکت‌های خون موجود هستند، به محل آسیب‌دیدگی برسند که این موضوع موجب تحریک سلول‌ها برای بازسازی و ترمیم شده و غضروف آسیب‌دیده احیا می‌شود.
رادیو فرکانسی (RF)
سیگنال درد توسط سیستم عصبی و از طریق عصب‌های ژنیکولار زانو از زانو به مغز ارسال می‌شود. فرکانس رادیویی وقتی گرم می‌شود برای عصب‌ها به کار برده می‌شود. قبل از انجام درمان داروهای خواب‌آور به شما داده می‌شود. سوزن‌های مخصوصی در محل و در امتداد مسیر عصب در بالا و پایین زانو قرار داده می‌شود. این سوزن‌ها برای گرم کردن عصب به کار برده می‌شوند و از عبور سیگنال‌های درد جلوگیری می‌کنند.
ماساژ
ماساژدرمانی می‌تواند در تسریع روند بهبودی موثر باشد و توانایی حرکتی مفصل و دامنه حرکتی آن را بهبود دهد. ماساژدرمانی باید طی دوره‌ی حاد بیماری انجام شود. در صورتی که شما به هر گونه بیماری خاص دیگری مانند بیماری‌های قلبی مبتلا هستید، باید حتما قبل از انجام ماساژدرمانی، این موضوع را به درمانگر خود اطلاع دهید و در این مورد با او مشورت کنید.
لیزردرمانی
ممکن است متخصص طب فیزیکی انجام لیزردرمانی یا اولتراسوند را برای شما تجویز کند تا روند بهبودی غضروف کشکک زانو را تسریع کند. این روش‌های درمانی می‌توانند در بازسازی لبه‌های زبر و خشن غضروف که ساییده شده‌اند، موثر باشند.
طب‌سوزنی
طب سوزنی یک روش درمانی برای تسکین درد است که با توجه به این موضوع که تاثیرات ضددرد آن چندان چشمگیر نیست، روش پرهزینه محسوب می‌شود و هیچ بد نیست که قبل از اقدام به انجام طب سوزنی، مزایای آن را به عنوان یک روش درمانی پیوسته و مداوم، بررسی و ارزیابی کنید.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی می‌تواند برای آغاز روند تقویت عضلات زانو و طرح ریزی یک برنامه‌ی ورزشی مناسب برای زانو بسیار مفید و موثر باشد. متخصص طب فیزیکی طی چند ماه روند بهبودی شما را تحت نظر می‌گیرد تا اطمینان حاصل کند که شما می‌توانید به هدف درمانی خود یعنی انجام تمامی فعالیت‌ها بدون احساس درد، برسید. کشش و همچنین تقویت عضلات چهار سر ران و همسترینگ برای انجام یک برنامه‌ی توانبخشی موثر پس از نرمی غضروف کشکک زانو، بسیار مهم و حیاتی است.
تمرینات قدرتی
- یک رول زیر زانوی آسیب‌دیده قرار دهید و آن را را برای ۱۰ ثانیه زیر پای خود فشار دهید.
- پای آسیب‌دیده را به سمت جلو ببرید و یک قدم بلند بدارید. می‌توانید برای سخت کردن تمرین، طول قدم خود را بلندتر کنید، زانوی خود را بیشتر خم کنید و یا با زانوی آسیب‌دیده‌ی خود بپرید.
تمرینات مقاومتی
- روی لبه‌ی یک صندلی بنشینید و هر دو پای خود را در حالت صاف، از روی زمین بلند کنید و بالا نگه دارید. پاشنه‌ی پای سالم خود را زیر پاشنه‌ی پای آسیب‌دیده قرار دهید و آن را به سمت بالا هل دهید. این حالت را برای ۷ ثانیه نگه دارید.
- بنشینید و زیر زانوی آسیب‌دیده‌ی خود یک حوله رول شده قرار دهید. سپس روی پای خود وزنه قرار دهید و سعی کنید وزنه را به سمت بالا هل دهید.
- بایستید و زانوی آسیب‌دیده را کمی جلوتر و به حالت خم قرار دهید و وزن خود را روی پای آسیب‌دیده بیاندازید.
- بایستید و زانوی آسیب‌دیده خود را روی استپ بگذارید. با خم کردن زانوی آسیب‌دیده، پای سالم را به زمین برسانید. در ابتدا باید انگشت شست پایتان به زمین برسد و سپس کف پا و نهایتا پاشنه‌ی پا کاملا روی زمین قرار بگیرد.
