کمر درد ناراحتی شایعی است که اکثر ما در مرحله‌ای از زندگی خود با آن مواجه می‌شویم. این درد آزاردهنده گاهی نتیجه حالت اندامی نامناسب در زمان نشستن یا ایستادن، خم شدن نابه‌هنجار یا بلند کردن اشیاء به روش اشتباه است. کمر درد عموماً از یک عارضه جدی نشأت نمی‌گیرد. کمر درد در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه بهبود می‌یابد، البته برخی بیماران از درد درازمدت مزمن یا کمر درد عود کننده رنج می‌برند.
در صورت همزمانی کمر درد با علائم زیر به سرعت برای درمان اقدام کنید:
- تب
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
- ورم یا بدشکلی کمر و پشت بدن
- درد دائمی که با دراز کشیدن تسکین نمی‌یابد
- درد قفسه سینه
- بی‌اختیاری ادرار و مدفوع
- ناتوانی در دفع ادرار
- بی‌حسی و کرختی اطراف ناحیه تناسلی، باسن یا مقعد
- تشدید شدن درد در شب
- شروع درد پس از سوانحی مانند تصادف خودرو
این علائم گاهی نشانه مشکلی جدی‌تر است که باید به سرعت معاینه و ارزیابی شود. درمان‌های طب فیزیکی در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی پیشگام بر تشخیص دقیق کمر درد مبتنی است. متخصصین ما سابقه پزشکی بیمار، سابقه جراحی یا آسیب‌های وارده و عامل‌های سبک زندگی را به دقت بررسی می‌کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر یا تعیین وقت می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۸۹۴۰۳۳۱ و ۶۶۵۷۶۹۹۱-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.
علل کمر درد
اکثر موارد کمر درد از بیماری یا آسیب جدی ناشی نمی‌شود و پی‌آمد کشیدگی، رگ به رگ شدن یا صدمه‌ای جزیی یا تحریک و تحت فشار قرار گرفتن عصب است. فعالیت‌های روزمره در محل کار یا منزل گاهی محرک این نوع کمر درد است و گاهی نیز درد به تدریج به مرور زمان شروع می‌شود.
دلایل احتمالی کمر درد به شرح زیر است:
- خم شدن نابه هنجار یا خمیده ماندن به مدت طولانی
- بلند کردن، جابجا کردن، فشار دادن یا کشیدن اشیاء سنگین
- خمیده و قوز کرده نشستن روی صندلی
- چرخیدن نابه هنجار
- کشش بیش از حد
- رانندگی یا نشستن در حالت قوز کرده یا به مدت طولانی بدون استراحت کردن
- استفاده بیش از حد از ماهیچه‌ها، برای مثال هنگام ورزش کردن یا انجام حرکت‌های مکرر (آسیب کشیدگی مکرر)
درد پشت بدن معمولاً در ناحیه کمر بروز می‌یابد، اگر چه هر ناحیه‌ای از ستون فقرات، از گردن تا مفصل ران و لگن ممکن است دردناک شود.
کمر درد گاهی نتیجه آسیب‌ها یا بیماری‌هایی مانند موارد زیر است:
- فتق دیسک، این عارضه هنگامی بروز می‌یابد که یکی از دیسک‌های ستون فقرات آسیب ببیند و به اعصاب فشار بیاورد.
- سیاتیک: تحریک یا فشردگی عصب سیاتیک که با درد، بی‌حسی و گزگزی همراه است که تا پایین یک پا حس می‌شود.
- احساس درد در مفصل (شامل کمر و پشت بدن) هنگام راه رفتن و خشکی و گرفتگی صبحگاهی کمر از علائم آرتریت (بیماری التهابی مفصل) و آرتروز کمر به شمار می‌رود. چنانچه گرفتگی و درد صبحگاهی تا ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن برطرف نشود یا با اتمام زمان استراحت پس از ورزش کردن شروع شود، حتماً این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.
- گردن درد و گرفتگی گردن، سر درد و کمر درد پس از سانحه از علائم جابجایی مهره‌های گردن به شمار می‌رود.
- شانه یخ‌زده: التهاب اطراف شانه که درد و گرفتگی را به دنبال دارد.
- اسپوندیلیت انکیلوزان: عارضه‌ای مزمن که با درد و سفتی محل پیوند ستون فقرات به لگن همراه است.
عامل‌های خطر
برخی افراد بیش از دیگران مستعد ابتلا به کمر درد هستند، از عامل‌های افزایش دهنده بروز این ناراحتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اضافه وزن: وزن اضافه فشار روی ستون فقرات را افزایش می‌دهد. برای اطلاع از وزن مناسب خود می‌توانید شاخص توده بدنی (BMI ) را محاسبه کنید و از ضرورت کاهش وزن آگاه شوید.
- سیگار کشیدن: استعمال دخانیات به بافت پشت بدن آسیب می‌زند، به علاوه افراد سیگاری معمولاً سبک زندگی ناسالم‌تری نسبت به غیرسیگاری‌ها دارند که خود یک عامل خطر محسوب می‌شود. بنابراین اگر سیگاری هستید، بهتر است هر چه سریع‌تر سیگار کشیدن را ترک کنید.
- بارداری: وزن نوزاد فشار مضاعفی را به کمر وارد می‌کند. برای مطالعه درباره کمردرد در دوران بارداری اینجا را کلیک کنید.
- مصرف درازمدت داروهای ضعیف کننده استخوان مانند کورتیکواستروئید
- تحت فشار روانی بودن یا افسردگی داشتن
درمان کمر درد
روش درمان کمر درد با توجه به مدت زمان تحمل درد، شدت آن و ترجیح و نیازهای خاص بیمار انتخاب می‌شود.
استراحت کردن و مثبت اندیش بودن
استراحت کردن نقش مهمی در درمان کمردرد دارد، چون کشیدگی و تنش عضلانی ناشی از نگرانی درباره عارضه مشکلات را تشدید می‌کند. هر چند ممکن است دشوار باشد، اما سعی کنید خوش‌بینی خود را حفظ کنید و به خود یادآوری کنید که درد تسکین خواهد یافت. بیمارانی که علی‌رغم تحمل درد نگرش مثبت دارند معمولاً دوران بهبود کوتاه‌تری دارند.
تغییر شیوه خواب
تغییر روش خواب فشار روی پشت و کمر بدن را کاهش و درد را تسکین می‌دهد. اگر به پهلو می‌خوابید، پاها را اندکی به سمت قفسه سینه بکشید و بالش بین پاها بگذارید.
گرما و سرما درمانی
گرما، برای مثال حمام آب داغ یا قرار دادن بطری آب گرم روی ناحیه دردناک، درد برخی بیماران را تسکین می‌دهد. سرما، برای مثال قرار دادن کیسه یخ یا بسته سبزیجات منجمد روی ناحیه دردناک نیز موثر است. یک کیسه یخ یا کیسه سبزیجات منجمد را در پارچه بپیچید و روی پوست بگذارید.
مسکن
پاراستامول غالباً یکی از نخستین داروهایی است که برای کمر درد تجویز می‌شود، اگر چه برخی از بیماران داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن را مفیدتر می‌یابند. مسکن قوی‌تر مانند کدئین نیز کاربرد دارد و گاهی همراه با پاراستامول مصرف می‌شود.
تزریق
چنانچه درد با روش‌های فوق تسکین نیابد و درد تا پایین پا منتشر شود، پزشک کورتیزون، یعنی یک داروی ضدالتهاب، یا داروی بی‌حس کننده را در فضای اطراف نخاع موسوم به فضای اپیدورال تزریق می‌کند. تزریق کورتیزون التهاب اطراف ریشه‌های عصب را کاهش می‌دهد، اما تسکین درد کمتر از چند ماه طول می‌کشد و دوباره عود می‌کند. تزریق‌های دیگری مانند اوزون درمانی، پی آر پی و پرولوتراپی نیز برای آرام کردن کمر درد انجام می‌شود.
رادیوفرکوئنسی (RF)
روش سوزاندن یا قطع با امواج رادیوفرکوئنسی روشی است که نسبت به تزریق بلوک‌های عصبی، موجب تسکین درد برای مدت زمان بسیار طولانی‌تری می‌شود. در این روش، عصب‌هایی که پیام‌های حسی را به ناحیه آسیب‌دیده منتقل می‌کنند، به دقت انتخاب شده و سپس سوزانده می‌شوند و بدین ترتیب تغذیه‌ی عصبی ناحیه‌ای که منشاء درد بوده است کاملا از بین می‌رود و درد بیمار برای مدت زمانی بین چند ماه تا یکسال، کاملا برطرف شده یا تا حدود زیادی کاهش پیدا می‌کند.
درمان دستی
درمان‌هایی مانند دستکاری و درمان دستی، موبیلیزاسیون یا متحرک‌سازی و ماساژ معمولاً توسط متخصص کایروپراکتیک، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یا متخصص بیماری‌های استخوان انجام می‌شود.
شاک‌ویو
شاک‌ویو تراپی یک از روش‌های موثر درمان کمر درد است که با فعال کردن و تسکین دادن عضله‌های آسیب‌دیده و ناحیه پیرامون آن به آرام‌سازی عضله‌ها کمک می‌کند.
لیزرتراپی
لیزرتراپی درمانی موثر و غیرتهاجمی برای مدیریت درد است که التیام و بازسازی را از طریق فرایند طبیعی انتقال انرژی تسریع می‌دهد.
مگنت تراپی
سودمندی مگنت تراپی به عنوان عملی غیرجراحی و محافظه‌کارانه (کم‌خطر) در تسکین کمر درد مزمن به اثبات رسیده است.
اولتراسوند
کاهش درد، افزایش قدرت، افزایش دامنه حرکتی و افزایش سرعت و قدرت انقباض‌های عضلانی از مزایای اولتراسوند به شمار می‌رود.
طب سوزنی
متخصص طب سوزنی سوزن‌های بسیار ظریفی را در نقاط مختلف بدن فرو می‌کند تا به تسکین کمر درد کمک کرده باشد.
ورزش و سبک زندگی
ورزش منظم و حفظ فعالیت روزانه به سالم و قوی نگه داشتن کمر کمک می‌کند. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا از انتخاب‌های پرطرفدار محسوب می‌شود. متخصص طب فیزیکی در جلسه‌های ورزش درمانی تمرین‌هایی را برای تقویت عضله‌ها و بهبود حالت اندامی آموزش می‌دهد و بر انجام تمرین‌های کششی و ایروبیک (هوازی) نظارت می‌کند.
پیشگیری از کمر درد
چگونگی نشستن، ایستادن، دراز کشیدن و بلند کردن اشیاء بر سلامت کمر اثر می‌گذارد. سعی کنید فشار بیش از حد به کمر وارد نکنید تا کمر همچنان قوی و انعطاف‌پذیر باقی بماند. ورزش منظم، مانند شنا و پیاده‌روی، روشی فوق‌العاده برای جلوگیری از کمر درد است. فعالیت‌هایی چون یوگا یا پیلاتس قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات کمر را افزایش می‌دهد.
